Wstęp
W systemie Linux, choć nazwy plików i katalogów mogą być bardzo różnorodne, niektóre znaki mają specjalne znaczenie dla powłoki systemowej. Podobnie, istnieją tzw. metaznaki, które ułatwiają wyszukiwanie i filtrowanie plików. Dodatkowo, aby w pełni wykorzystać możliwości systemu, warto zrozumieć, jak działają procesy, czym są pliki powłoki oraz jak używać zmiennych środowiskowych.
Cele lekcji
Po tej lekcji będziesz w stanie:
- Rozpoznawać i stosować znaki specjalne w nazwach plików i katalogów.
- Wykorzystywać metaznaki do efektywnego wyszukiwania plików.
- Analizować informacje o procesach działających w systemie.
- Zarządzać plikami konfiguracyjnymi powłoki.
- Posługiwać się zmiennymi środowiskowymi i modyfikować je.
Znaki specjalne w nazwach plików i katalogów
Niektóre znaki, takie jak &,<,>,!,*,?,[,],', spacja, @,#,$,^,(,),",|,/,; mają specjalne znaczenie w powłoce Linuxa. Aby użyć ich w nazwach plików, należy je "uciekać" za pomocą ukośnika wstecznego () lub umieścić w cudzysłowie. Na przykład, aby utworzyć plik o nazwie "plik z spacją.txt", użyj polecenia touch "plik z spacją.txt".
Metaznaki (symbole wieloznaczne)
Metaznaki pozwalają na wyszukiwanie plików pasujących do określonych wzorców:
*: zastępuje dowolny ciąg znaków.?: zastępuje pojedynczy znak.[abc]: dopasowuje jeden ze znaków a, b lub c.[a-z]: dopasowuje dowolną małą literę.[^abc]: dopasowuje dowolny znak, z wyjątkiem a, b i c.
Przykładowo, ls *.txt wyświetli wszystkie pliki z rozszerzeniem .txt.
Procesy i ich atrybuty
Każdy proces w systemie Linux ma unikalny identyfikator (PID) i inne atrybuty, takie jak stan (STAT), czas użycia procesora (TIME) czy polecenie (CMD). Polecenie ps pozwala na wyświetlenie informacji o aktywnych procesach. Na przykład, ps aux wyświetla listę wszystkich procesów.
Pliki powłoki
Pliki powłoki, takie jak ~/.bashrc, ~/.bash_profile i ~/.bash_history, służą do konfiguracji środowiska powłoki. ~/.bashrc jest wykonywany przy każdym uruchomieniu interaktywnej powłoki, a ~/.bash_profile przy logowaniu. ~/.bash_history przechowuje historię poleceń.
Zmienne środowiskowe
Zmienne środowiskowe przechowują informacje o konfiguracji systemu i użytkownika. Przykłady to $PATH, $HOME i $PS1. Można je wyświetlać za pomocą polecenia echo $NAZWA_ZMIENNEJ i modyfikować za pomocą export NAZWA_ZMIENNEJ=wartość.
Ćwiczenia
- Utwórz plik z znakiem specjalnym w nazwie, zmień jego nazwę i usuń go.
- Użyj metaznaków do wyszukiwania plików pasujących do określonych wzorców.
- Wyświetl listę procesów, znajdź PID wybranego procesu i wyświetl jego szczegóły.
- Wyświetl wartości zmiennych środowiskowych, zmień znak zachęty (PS1) i przywróć domyślne ustawienie.
Podsumowanie
Znajomość znaków specjalnych, metaznaków, zarządzania procesami, plików powłoki i zmiennych środowiskowych jest kluczowa do efektywnej pracy w systemie Linux.