Wstęp

W systemie Linux dostępnych jest wiele narzędzi służących do pracy z plikami tekstowymi, przeszukiwania ich zawartości oraz porównywania. Do najczęściej używanych należą polecenia cat, diff i grep. Znajomość tych poleceń pozwala efektywnie zarządzać plikami, wyszukiwać potrzebne informacje oraz analizować różnice pomiędzy różnymi plikami lub katalogami.

• cat (skrót od "concatenate") pozwala na wyświetlanie zawartości plików tekstowych, łączenie ich oraz tworzenie nowych.
• diff umożliwia porównywanie zawartości plików lub katalogów, wskazując różnice między nimi.
• grep to narzędzie do wyszukiwania wzorców w plikach tekstowych, z wykorzystaniem wyrażeń regularnych.

W tej lekcji nauczymy się korzystać z tych poleceń zarówno w prostych, jak i bardziej zaawansowanych scenariuszach.

Cele lekcji

1. Zrozumienie funkcji polecenia cat:

• Wyświetlanie zawartości plików.
• Tworzenie nowych plików tekstowych i dodawanie do nich treści.
• Łączenie zawartości kilku plików w jeden.

2. Opanowanie polecenia diff:

• Porównywanie zawartości plików tekstowych.
• Analizowanie różnic między katalogami, w tym podkatalogami.
• Interpretacja wyników w różnych formatach (np. kontekstowym).

3. Umiejętność korzystania z grep:

• Wyszukiwanie konkretnych słów, fraz lub wzorców w plikach.
• Wykorzystanie opcji zaawansowanych, takich jak wyszukiwanie w katalogach czy ignorowanie wielkości liter.
• Praca z wyrażeniami regularnymi.

4. Praktyczne zastosowanie nabytej wiedzy:

• Rozwiązywanie problemów z zarządzaniem i analizą plików w rzeczywistych scenariuszach.
• Utrwalanie umiejętności pisania własnych skryptów automatyzujących.

1. Polecenie cat

Polecenie cat służy do wyświetlania zawartości plików, łączenia wielu plików w jeden, a także do tworzenia nowych plików. Jest bardzo przydatne przy pracy z plikami tekstowymi.

Najważniejsze opcje:

• cat [plik] – wyświetla zawartość pliku.
• cat [plik1] [plik2] > [plik_docelowy] – łączy zawartość plików w jeden nowy plik.
• cat -n [plik] – wyświetla zawartość pliku z numerami wierszy.
• cat > [plik] – pozwala na zapis tekstu do pliku (zakończenie przez CTRL+D).

Przykłady:

1. Wyświetlenie zawartości pliku dokument.txt:

cat dokument.txt

2. Połączenie plików plik1.txt i plik2.txt w jeden o nazwie wynik.txt:

cat plik1.txt plik2.txt > wynik.txt

2. Polecenie diff

Polecenie diff porównuje zawartość dwóch plików tekstowych, wskazując różnice między nimi.

Najważniejsze opcje:

• diff plik1 plik2 – porównuje dwa pliki i wyświetla różnice.
• diff -c plik1 plik2 – wyświetla wynik w formacie kontekstowym.
• diff -r katalog1 katalog2 – porównuje dwa katalogi (zawartość plików i podkatalogów).

Przykłady:

1. Porównanie plików plik1.txt i plik2.txt:

diff plik1.txt plik2.txt

2. Porównanie zawartości katalogów katalog1 i katalog2:

diff -r katalog1 katalog2

3. Polecenie grep

Polecenie grep służy do wyszukiwania wzorców w plikach lub tekstach. Umożliwia korzystanie z wyrażeń regularnych, co czyni je potężnym narzędziem w analizie danych.

Najważniejsze opcje:

• grep [wzorzec] [plik] – wyszukuje podany wzorzec w pliku.
• grep -i [wzorzec] [plik] – ignoruje wielkość liter.
• grep -v [wzorzec] [plik] – wyświetla linie, które nie zawierają wzorca.
• grep -r [wzorzec] [katalog] – wyszukuje wzorzec w katalogu i jego podkatalogach.

Przykłady:

1. Wyszukiwanie słowa "Linux" w pliku notatki.txt:

grep Linux notatki.txt

2. Wyszukiwanie słowa "Linux" bez względu na wielkość liter:

grep -i Linux notatki.txt

Ćwiczenia z dodatkowymi instrukcjami

Ćwiczenia do polecenia cat:

1. Zadanie 1:
   (a) Utwórz dwa pliki tekstowe o nazwach plik1.txt i plik2.txt za pomocą polecenia cat. Wpisz w nich kilka dowolnych linii tekstu.
   (b) Wyświetl zawartość obu plików, a następnie połącz je w jeden plik o nazwie polaczony.txt.
   (c) Wyświetl zawartość pliku polaczony.txt.

2. Zadanie 2:
   (a) Utwórz nowy plik o nazwie nowy.txt, wpisując w nim kilka linijek tekstu za pomocą polecenia cat >.
   (b) Dodaj do tego pliku nowe linie za pomocą cat >>.
   (c) Wyświetl ostateczną zawartość pliku nowy.txt.

Ćwiczenia do polecenia diff:

3. Zadanie 3:
   (a) Utwórz dwa pliki tekstowe o nazwach plik1.txt i plik2.txt. Wprowadź w nich podobną treść, ale różniącą się w kilku miejscach.
   (b) Porównaj oba pliki za pomocą polecenia diff i wyświetl wynik w formacie kontekstowym.

4. Zadanie 4:
   (a) Utwórz dwa katalogi o nazwach katalog1 i katalog2. W każdym z nich utwórz kilka plików tekstowych o różnych nazwach i zawartości.
   (b) Porównaj zawartość obu katalogów za pomocą polecenia diff -r.

Ćwiczenia do polecenia grep:

5. Zadanie 5:
   (a) Utwórz plik tekstowy o nazwie dziennik.log zawierający kilka linijek tekstu, z czego niektóre powinny zawierać słowo "błąd".
   (b) Użyj polecenia grep, aby wyszukać wszystkie linie w tym pliku zawierające słowo "błąd". Wyświetl je wraz z numerami wierszy.

6. Zadanie 6:
   (a) Utwórz katalog dane/ i w nim kilka plików tekstowych o różnych nazwach i zawartości. Niektóre pliki powinny zawierać słowo "Linux".
   (b) Przeszukaj katalog dane/ oraz wszystkie jego podkatalogi w poszukiwaniu słowa "Linux" za pomocą polecenia grep -r.